Πως με ψυχολογείς;

Ομολογώ ότι υπάρχει μία προκατάληψη απέναντι στους ψυχολόγους. Και δεν αναφέρομαι σε αυτήν που μας βάζουν στο ίδιο καζάνι με τους ψυχιάτρους και επικρατεί το γνωστό ότι "όποιος πάει σε ψυχολόγο είναι τρελός". (Ανοίγω παρένθεση: Εγώ υποστηρίζω ότι όποιος έρχεται σε εμάς, είναι ο πραγματικά υγιής γιατί ξεχωρίζει ότι αντιμετωπίζει δυσκολίες στην καθημερινότητά του και θέλει να τις επιλύσει. Ανησυχώ για αυτόν που επιμένει να τις βάζει κάτω από το χαλάκι. Θα τις βρει κάποια στιγμή μπροστά του και δεν θα ξέρει πως να τις διαχειριστεί. Kλείνει η παρένθεση).

Θα αναφερθώ σε μία εικόνα που έχει ενσωματωθεί στην γνωστική λειτουργία των ανθρώπων. Στη γνωστική αποτύπωση ότι ο ψυχολόγος γνωρίζει, μπορεί να δει πίσω από τις λέξεις και ξέρει τα πάντα για τον άνθρωπο που έχει απέναντί του και μάλιστα από την πρώτη στιγμή. Προσπαθούμε να κάνουμε το καλύτερο και να αναδείξουμε δυναμικά και συνδέσεις μετά από ερωτήσεις, διερεύνηση, χρόνο και κυρίως με τη βοήθεια του θεραπευόμενου. Πάντα όμως σε θεραπευτικό πλαίσιο και υπό συγκεκριμένες συνθήκες.

Χαρακτηριστικές είναι οι στιγμές γνωριμίας μου με ανθρώπους που δεν ήξερα, όπου μόλις μάθαιναν ότι είμαι ψυχολόγος, η επόμενη ερώτησή τους ήταν:  " Α, μάλιστα. Και πως με ψυχολογείς?" με ύφος που υποδήλωνε ότι έπρεπε να τους κάνω ψυχοσυναισθηματική διάγνωση και εντοπισμό προβληματικών συμπεριφορών από το βλέμμα. Διαφορετικά, εισέπραττα ότι δεν άξιζα για αυτούς ως ψυχολόγος. Άλλωστε τι σόι ψυχολόγος είσαι, αν δεν μπορείς να καταλάβεις από το ντύσιμο, το βλέμμα, τη γλώσσα του σώματος, το χτένισμα και τόσα άλλα "φανερά" σημάδια του άλλου.

Μάλιστα, το αστείο είναι ότι με το που λέγεται αυτή η φράση, το άτομο που τη λέει παίρνει πόζα και ύφος με διπλή σημασία. Η πρώτη είναι " οκ για να δω τώρα θα πέσεις μέσα σε αυτό που είμαι" και η δεύτερη " εγώ τώρα θα τον δυσκολέψω για να μην ξέρει τι να πεί". Αν του πω κάτι και ισχύει, θα αρχίσει τα ψυχολογικο-φοβικά "φύγε μακριά, δεν είναι έτσι, και που το ξέρεις εσύ" - αν δεν πω κάτι, πρέπει να το αιτιολογήσω και γίνομαι βαρετός για τον άλλον. Κανείς δεν θέλει να ακούσει αιτιολογίες και αναλύσεις με το που γνωριστεί με κάποιον. Χαμένος από χέρι, θα μου πεις.

Οπότε τι κάνω? Αλλάζω θέμα, προτείνω να παραγγείλουμε ποτό ή φαγητό, γενικότερα προσπαθώ να απαγκιστρωθώ από το θέμα αυτό. Αυτό που θέλω να επισημάνω εδώ είναι ότι οι ψυχολόγοι δεν μπορούν να διαβάσουν σκέψεις και μυαλά. Βασικά, δεν πιστεύω ότι υπάρχει κανείς που μπορεί να το κάνει αυτό, anyway. Είμαστε εξ επαγγελματικής φύσεως καλόπιστοι και πιστεύουμε ότι μας πουν οι θεραπευόμενοι στις συνεδρίες.

Στην προσωπική ζωή, φιλτράρουμε, ακούμε και απαντάμε ως άνθρωποι με τον δικό μας χαρακτήρα και προσωπικότητα. Δεν αναλύουμε τίποτα πέρα από αυτό που μας δίνει ο συνομιλητής και γνωστός-φίλος μας, οπότε δεν μπαίνουμε σε καμία περαιτέρω διερεύνηση που θα μας ωφελήσει. Δε λέω, είναι πρόκληση, αλλά χάνεις τη μαγεία της στιγμής, του συναισθήματος, του αυθορμητισμού. Αν όλα είναι προγραμματισμένα και συναισθηματικά αποστασιοποιημένα και στην καθημερινότητά μας, τότε τι νόημα έχει να βγαίνουμε έξω? Θα ήμασταν κλεισμένοι στο γραφείο και θα επικοινωνούσαμε μέσω των συνεδριών.

Προσωπικά, αποφεύγω να μοιράζω ψυχολογικούς χαρακτηρισμούς ή να δίνω συμβουλές σε φίλους, γνωστούς και αγνώστους. Αρχικά, δεν είναι δεοντολογικό. Το κυριότερο όμως είναι ότι είναι επικίνδυνο για όλους. Για γνωστούς και φίλους, γιατί επικρατεί άλλη σχέση και δεν μπορεί κανείς να με ακούσει όταν πάμε σε πιο βαριά θέματα και σε αγνώστους γιατί δεν απλά δεν τους γνωρίζω και θα ήταν πολύ ριψοκίνδυνο να ανοίξω ένα προσωπικό θέμα που έχει πολλά παρακλάδια χωρίς να μπορώ να το ακουμπήσω ολόκληρο ή να το κλείσω.

Για αυτό αν γνωρίσετε ένα ψυχολόγο και αρχίσει τις ψυχολογίστικες ερμηνείες ακόμα δεν γνωριστήκατε, να ανησυχήσετε. Μπορεί να το κάνει για δική του ανασφάλεια, να σας ικανοποιήσει, για χίλιους λόγους που δεν μπορώ να ξέρω.

Ακόμα, μην μπαίνετε και εσείς στη διαδικασία να νιώθετε ότι σας αναλύουμε, σας κοιτάμε από πάνω μέχρι κάτω προσπαθώντας να βρούμε το αδύνατο σημείο σας, για να αποκτήσουμε τον έλεγχο και νιώθετε αμήχανα. Ο ασφαλής άνθρωπος, και κυρίως επαγγελματίας, δεν τα κάνει αυτά. Χαλαρώστε, απολαύστε μία γνωριμία ή συζήτηση με τον (νέο) φίλο σας και περάστε καλά. Στο κάτω κάτω και οι ψυχολόγοι έχουν ψυχή :)