Η άβυσσος είναι γένους θηλυκού.

Είχα την ευτυχία να βρεθώ χθες σε μία φιλική συζήτηση γυναικών, λίγο πάνω από τα 30, για θέματα σχέσεων. Ακούγοντας τη συζήτηση τους, μου ήρθε ασυναίσθητα στο μυαλό η φράση «άβυσσος η ψυχή της γυναίκας». Μία φράση που όποτε την συνδυάζουμε με περιστάσεις, αδυνατούμε να καταλάβουμε το νόημα τους. Καθώς με ενδιαφέρει να ακούω γυναίκες να μιλάνε για αυτά τα θέματα, κάθησα δίπλα τους ως παρατηρητής, προσπαθώντας να κερδίσω κάτι από όλη αυτή την «αβυσσαλέα» συναισθηματική οπτική της γυναίκας. Παρά το φιλικό status της παρέας, καθώς βρίσκονταν και άντρες εκεί, η φράση όδευε προς επαλήθευση. Ούτε κατανόηση για τις φυλετικές ισορροπίες βρέθηκε, ούτε κοινό συμπέρασμα υπήρξε. Το πρόσημο είναι θηλυκό, αλλά η άβυσσος έχει τόσα θηλυκά στοιχεία;

Τα θέματα που συζητούσαν μεταξύ τους ήταν ποικίλα και μου θύμισαν μαγειρική συνταγή. Ας δούμε τα συστατικά:

- 500 γρ από την τωρινή σχέση της πρώτης κοπέλας (ας την ονομάσουμε Μ) με έναν άντρα 8 χρόνια μικρότερο,

- 350 γρ από ανεξαρτησία της δεύτερης κοπέλας (ας την ονομάσουμε Ρ) που την επιζητούσε με τον πρώην μακρόχρονα σύντροφό της,

- 1 κουταλιά σούπας από τους επιφανειακούς λόγους που οδήγησαν τη Μ σε αυτή τη σχέση και που τους κρατάει για την ίδια,

- 100 γρ από γλυκανάλατους πρώην συντρόφους που δεν τους ήθελαν γιατί δεν άντεχαν τόση τρυφερότητα,

- 150 γρ από αδιαφορία που επιζητούσαν από τον σύντροφό τους για να καταλάβουν ότι έχουν χάσει το παιχνίδι (;) και να μετατραπεί η σκέψη τους ώστε να γίνουν υποτακτικές στον άντρα.

Δεν πρόκειται να το βάλω στο φούρνο αυτό το φαγητό, γιατί είμαι σίγουρος ότι ο φούρνος, αν είχει υπόσταση, θα ήθελε να καεί πριν ψήσει το φαγητό.

Καθισμένος δίπλα τους προσπαθούσα να παρακολουθήσω τον ειρμό των σκέψεών τους και τα θέματα που έτρεχαν το ένα μετά το άλλο. Ομολογώ ότι ήταν αρκετά δύσκολο. Τα θέματα πολλά, η επιχειρηματολογία άγγιζε τα όρια της διαπλοκής, η δικαιολόγηση των πράξεων τους, ήταν ένα ανείπωτο στοίχημα που έπρεπε να κερδηθεί, σύμφωνα με κάποιους κώδικες που γνωρίζουν καλά μόνο οι γυναίκες.

Η επικοινωνία τους χειμαρρώδης, αρκετές φορές ακατάληπτη και ακατανόητη, τα συμπεράσματα ήταν τα ίδια και από τις δύο πλευρές, χωρίς να προβούν σε καμία δικαιολογία για αυτά, έτσι απλά επειδή πρέπει να πράξουν και να το εφαρμόσουν. Όλη η συζήτηση μου έδινε τη μορφή μίας «ομερτά», μίας μυστικής συμφωνίας που τα μέλη της ανήκουν σε μία αδελφότητα που επικοινωνεί με σημάδια και πράξεις που μόνο οι ίδιες μπορούν να καταλάβουν. Καθισμένες και οι δύο, η μία διπλά στην άλλη, συμφωνούσαν ότι ήταν σωστές οι ενέργειες που έκαναν σε πρώην συντρόφους, ανέφεραν κρυμμένους συνειρμούς που τις οδήγησαν σε αυτές τις πράξεις και που ποτέ ένας άντρας δεν θα μπορούσε να καταλάβει. Μυστικά που κρατάνε για τις ίδιες και που αν τα εκμυστηρεύονταν θα έλυναν(;) πολλά αντρικά ερωτηματικά. Οι κοπέλες αυτές  αποκωδικοποιούσαν όλο το ανεμοστροβιλικό μυαλό της γυναικείας φυλής.

Η αίσθηση και η σκέψη τους εντελώς διαφορετικές από την υλοποίηση. Τα τελικά λεγόμενά τους και η πράξη τους, δεν είχε καμία σχέση με αυτό που είχαν σκεφτεί στην αρχή. Σαν να υπήρχε ένας μηχανισμός μετάλλαξης σκέψεων όπου ξεκινάνε τρυφερά και λογικά και καταλήγουν σε προγραμματιστικές πράξεις και κοφτές, κυνικές δηλώσεις. Η άβυσσος είναι λίγη για να περιγράψει αυτό το συναίσθημα. Αγαπητέ άντρα, είσαι a priori χαμένος σε μία τέτοια κατάσταση.

Κοινός παρανομαστής σε όλα αυτά τα θέματα που έλεγαν οι φίλες μου, ήταν οι ίδιες. Αυτό όμως δεν το καταλάβαιναν. Μίλαγαν για σχέσεις όπου ενώ απαρτίζονται από δύο μέρη, με το σχεσιακό δυναμικό να κατανέμεται ισομερώς, εκείνες δεν έβλεπαν τίποτα στις ίδιες ενώ διέκριναν τα πάντα στους συντρόφους τους. Οι διαρκείς και επαναλαμβανόμενες φράσεις τους, ήταν «να το κάνει αυτός», «θα έπρεπε να το είχε σκεφτεί ο ίδιος», « δεν με καταλαβαίνει, δεν ξέρει τι θέλω». Τι εννοούσαν όμως: Όταν εκείνος επιλέγει να είναι στοργικός και γλυκανάλατος, τον απέρριπταν γιατί ήθελαν έναν άντρα με πυγμή. Όταν γνώριζαν έναν άντρα δυναμικό, τους έβγαινε η φεμινιστική ανασφάλεια. Όταν πήγαινε να τις αγγίξει σε δημόσιο χώρο, νόμιζαν ότι τις οδηγούσαν σε φυλακή και επιζητούσαν την ελευθερία τους. Όταν μακροπρόθεσμα στη διάρκεια της σχέσης, οι ισορροπίες ανατραπούν, τότε άλλαζαν και έμπαιναν υποτακτικά κάτω από τον άντρα. Η απορία είναι εύλογη: όταν δεν ξέρουν οι ίδιες τι θέλουν, πως το περιμένουν από το σύντροφό τους;

Ειδικά στην τελευταία περίπτωση, το καμπανάκι του Παβλόφ, χτύπησε, όχι όμως για να τρέξουν τα σάλια του σκυλιού. Αλλά για να γίνει η σύνδεση με το αρχετυπικό στάδιο της φυλετικής σχέσης. Τον άντρα κυνηγό και τη γυναίκα θήραμα. Όσο ανεξάρτητες, όσο απελευθερωμένες έδειχναν οι φίλες μου, τόσο περισσότερο επιζητούσαν την αντρική επίδειξη δύναμης στη σχέση με την μορφή της ασφάλειας αλλά και της «τιμωρίας», με τη μορφή της υποταγής, σε περίπτωση που ξεπέρναγαν τα όρια. Και το καλύτερο: εκεί ήταν που συμφωνούσαν και οι δύο ότι αν γινόταν αυτό, το παιχνίδι θα άλλαζε υπέρ του άντρα. Το αποδέχονταν χωρίς να αισθάνονται την ανάγκη να απολογηθούν για την προηγούμενη συμπεριφορά τους, σαν να είναι κάτι αυτονόητο. Πάλι ο άντρας ευθύνεται για αυτό και θα έπρεπε να το είχε κάνει στην αρχή για να ισορροπήσει η σχέση. Η επίδειξη πυγμής ακόμα και αδιαφορίας από μέρους του άντρα, ήταν ικανά στοιχεία για να τις κάνουν να ξανανιώσουν τον αρχετυπικό ρόλο της υποτακτικής γυναίκας. Η ανεξαρτησία και η χειραφέτηση, έχουν συρρικνωθεί όταν ο άντρας παίρνει τα ηνία της σχέσης.

Η ευθύνη δεν είναι μία προσφιλής ιδιότητα στη γυναίκα όταν βρίσκεται σε σχέση. Βρίσκεται χωμένη βαθιά στην ντουλάπα με τα ρούχα που δεν φοράει σχεδόν ποτέ. Ακόμα και να της έλεγαν ότι θα είχε έκπτωση 50% σε πανάκριβα αξεσουάρ για να την πάρει μαζί της, πάλι θα το σκεφτόταν. Η γυναίκα περιμένει από τον άντρα τα πάντα, να κάνει την κίνηση, να πάρει την πρωτοβουλία, να κινήσει τη σχέση. Την ίδια στιγμή όμως, μέσα τους εκτυλίσσεται μία απίστευτη μηχανορραφία, που κατευθυνόμενη από την συνειδητή χειραφέτηση των σύγχρονων κοινωνικών συνθηκών, μεταλλάσσεται σε κατηγόρια. Επιλέγουν τον εύκολο δρόμο της κριτικής και της επίκρισης αρκετές φορές, σαν να βρίσκονται αποστασιοποιημένες συναισθηματικά από τη σχέση, κοινώς σαν να περιμένουν στη γωνία το σύντροφό τους να κάνει λάθος. Περιμένουν υπομονετικά για να βρεθεί η κατάλληλη στιγμή όπου θα μπορέσουν να επικρίνουν σε ευνουχιστικό βαθμό το σύντρόφο τους. Δεν θα το κάνουν από την πρώτη φορά, θα μαζέψουν τις περιπτώσεις και θα τις εκστομίσουν όλες μαζί με μία ασήμαντη αφορμή.  Η απορία του άντρα και η προσπάθεια εκλογίκευσής του, πάνω σε αυτά τα φαινόμενα, είναι αποτυχημένη από την αρχή.

Δεν ξέρω αν η φράση που λένε «άβυσσος η ψυχή της γυναίκας» ισχύει, δεν είμαι οπαδός των γνωμικών που βάζουν ταμπέλες. Γνωρίζω ότι για μία τέτοια φράση, ο λαός μας, έχει βγάλει άλλη μία που αντιπαρατίθεται. Παρ’ όλα αυτά, είναι μία φράση αποδεκτή στην ψυχοσύνθεση της γυναίκας. Είναι αυτή η εκλαϊκευμένη αποδοχή, που χρησιμοποιείται ως άλλοθι για τη δικαιολόγηση όλων των γυναικείων συμπεριφοριστικών εκφάνσεων. Οι γυναίκες καταφεύγουν στην εύκολη λύση, μη θέλοντας να το αναλύσουν περισσότερο. «Αφού το λέει όλος ο κόσμος, μέχρι και τραγούδι έχει γίνει, ποια είμαι εγώ που θα το αμφισβητήσει;» Όχι μόνο δεν θα το αμφισβητήσει αλλά βολεύει κιόλας, θα προσέθετα.

Ακόμα και άβυσσος, όμως, να είναι, μπορεί η γυναίκα να δημιουργήσει μονοπάτια και να δώσει τα απαραίτητα υλικά στον σύντροφό της, για να μπορέσει εκείνος να την εξερευνήσει. Σε αυτό το ταξίδι, οι γυναίκες είναι οι οδηγοί προς την άβυσσο, εκείνες μπορούν να διευκολύνουν τον άντρα. Με την επικοινωνία, την ειλικρίνεια, την εμπιστοσύνη, την αλληλοκατανόηση, που θα προβάλλουν προς εκείνον. Οι γυναίκες σκέφτονται πιο συναισθηματικά και διφορούμενα από τον άντρα. Αυτό γίνεται γιατί είναι και οι ίδιες μπερδεμένες. Από τη μία οι αυθόρμητοι οικογενειακοί ρόλοι της υποτακτικής γυναίκας, από την άλλη η σύγχρονη κοινωνική πολυποίκιλη χειραφέτηση. Μετά την κατάκτηση τόσων στόχων, σε κοινωνικό και επαγγελματικό επίπεδο, η σύγκρουση μέσα τους, είναι αναπόφευκτη. 

Οι γυναίκες έχουν το πάνω χέρι στη σχέση γιατί έχουν γνωρίσει πλέον και τις δύο πλευρές. Την γυναικεία που έχουν μεγαλώσει και την χειραφετημένη που έχουν επιτύχει. Οι άντρες είναι σταθεροί, αυτό που έχουν μάθει ως στερεότυπο, αυτό πράττουν, δεν υπάρχει καμία έκπληξη από εκείνους. Η έκπληξη προέρχεται από την ίδια τη γυναίκα και τις περισσότερες φορές έχει αρνητική όψη. Η πρόκληση για τις γυναίκες είναι μεγάλη. Το κάθε πόδι πατάει σε διαφορετική ιδεολογία. Υπάρχει η πρόκληση της επαγγελματικής καριέρας και της συντροφικής σχέσης, των δουλειών του σπιτιού και της θηλυκότητας, της κατανόησης αυτής της σύγκρουσης και της μετατροπής της ως πλεονέκτημα. Η μετάβαση της γυναίκας σε αυτό το στάδιο, ήταν φυλετική διεκδίκηση και κατάκτηση. Τώρα έρχεται αντιμέτωπη με τις φωνές του παρελθόντος που συγκρούονται με το σήμερα.

Δύσκολη η εξερεύνηση της αβύσσου, αλλά όχι ακατόρθωτη. Η γυναίκα κρατάει το οξυγόνο, το σκάφανδρο, τη στολή, τα εργαλεία για την κατάδυση. Εκείνη θα επιτρέψει ή θα απαγορεύσει στον σύντροφό της να καταδυθεί μαζί της στην «άβυσσό» της. Το ταξίδι άγνωστο, για αυτό χρειάζεται εμπιστοσύνη στον σύντροφο την ώρα της κατάδυσης και αλληλεγγύη στις δύσκολες στιγμές που θα έρθουν. Ο στόχος κοινός, η ομορφιά της ανακάλυψης θα μοιραστεί. Βαθιά ανάσα και το ταξίδι ξεκίνησε.

email: hapischos@yahoo.gr
follow me on twitter: @ha_pischos