H Ψυχολογία είναι στη συνείδηση και στη συναίσθηση του κόσμου πολύ πριν την "επίσημη" ανακάλυψή της από τον Freud. Έχοντας περάσει πάνω από 2,5 αιώνες από τότε και έχοντας διανύσει μεγαλειώδη πορεία εξέλιξης και ανάπτυξης, φτάνουμε στο σήμερα, όπου μεγάλο ποσοστό του κόσμου την αποδέχεται ως βασικό παράγοντα στη καλή διατήρηση της υγείας του, ψυχικής και σωματικής. Γνωρίζοντας ότι υπάρχει ακόμα πεδίο σύγχυσης, με τα ψυχιατρικά στερεότυπα, τη ψυχοθεραπεία, την επιλογή και τη βοήθεια του ψυχολόγου, κάνω μία αναφορά στο πλαίσιο εργασίας της ψυχολογίας, προσπαθώντας να ξεκαθαρίσω το τοπίο.
Η ψυχολογία δεν είναι ψυχιατρική. Η Ψυχολογία βασίζεται στη διαλεκτική μέθοδο μεταξύ του ψυχολόγου-ψυχοθεραπευτή και του θεραπευόμενου, ομάδας, ζευγαριού, οικογένειας. Ο Ψυχολόγος δεν δίνει φάρμακα γιατί τα θεωρεί εξαρτήσεις, προσπαθεί με τις ψυχοθεραπευτικές μεθόδους στις οποίες έχει εκπαιδευτεί να βοηθήσει τον θεραπευόμενο. Σε σοβαρές ψυχιατρικές ή νευρολογικές περιπτώσεις, συνεργάζεται με τον ψυχίατρο και δίνεται φαρμακευτική αγωγή, μόνο τότε χρειάζεται. Σε απλές περιπτώσεις υπαρξιακών θεμάτων, δεν χορηγούνται φάρμακα.
Τι είναι η θεραπεία: η θεραπεία είναι μία φροντίδα για ψυχολογικά θέματα. Οι Ψυχολόγοι και οι θεραπευόμενοι εργάζονται μαζί για να κατανοήσουν τα προβλήματα και να καταλήξουν σε πλάνα για να τα επιλύσουν. Η εστίαση γίνεται στην αλλαγή αναποτελεσματικών σκέψεων, συναισθημάτων ή συμπεριφορών. Θάνατος, διαζύγιο, απόλυση από τη δουλειά, χρόνιες παθήσεις - αυτές οι περιπτώσεις μπορεί να προκαλέσουν απίστευτο άγχος και δυσλειτουργίες στην καθημερινότητα του ατόμου. Ακόμα όμως και απλά, καθημερινά θέματα, από αυτά που νομίζουμε ότι μπορούμε να αντιμετωπίσουμε, μπορούν να μας επηράσουν αρνητικά και να μας κάνουν να χάσουμε την ψυχολογική αλλά και την σωματική μας ισορροπία.
Ψυχολογικές έρευνες έχουν διατυπώσει ότι η ψυχή και το σώμα είναι άμεσα συνδεδεμένα. Όσο η ψυχική μας υγεία ασθενεί, τόσο νοσεί και η σωματική μας… και αντίθετα. Βελτιώνουμε την ποιότητα της ζωής μας όσο χτίζουμε την ικανότητα της προσαρμοστικότητας. Ο αναπτυξιακός ψυχολόγος Jean Piaget (1896-1980), είχε αναφερθεί στην ικανότητα του ατόμου για «συμμόρφωση» και «προσαρμογή». Αποτυπώνοντας τα τέσσερα στάδια της αναπτυξιακής ψυχολογικής του θεωρίας, αναφέρει ότι η γέφυρα για να μπορέσει το παιδί να περάσει από το ένα στάδιο στο άλλο, είναι αυτές οι δύο έννοιες που υπάρχουν στον άνθρωπο. Διαφορετικά, το παιδί δεν θα μπορούσε να ανταπεξέλθει σε αυτή τη μετάβαση. Στην πορεία, ο ενήλικας, έρχεται αντιμέτωπος με πιο υπαρξιακά και συναισθηματικά θέματα, όπου εμπλουτισμένος με τα βιώματα του παρελθόντος, τη σκέψη του παρόντος και την αγωνία του μέλλοντος, δυσκολεύεται να την επαναφέρει και να την χρησιμοποιήσει ουσιαστικά. Οικοδομώντας λοιπόν, την πτυχή της προσαρμογής, βοηθάμε τον εαυτό μας να ενσωματωθεί στους στρεσσογόνους παράγοντες και να επανέλθει από τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει. Την δυναμική της προσαρμογής την χτίζει ξανά από την αρχή. Οι άνθρωποι που προσαρμόζονται είναι άτομα με ισχυρή τάση για ζωή, που έχουν υγιείς σχέσεις με άλλους ανθρώπους και σκέφτονται αισιόδοξα. Η αισιοδοξία και οι υγιείς σχέσεις συνδυαζόμενοι, έχουν δείξει ότι βελτιώνουν την υγεία και την μακροζωία.
Πως μπορεί να βοηθήσει ο ψυχολόγος
Ο Ψυχολόγος μπορεί να βοηθήσει να αντιμετωπίσουμε τις φοβίες και τις δυσλειτουργίες της ζωής μας και να μας κατευθύνει, οργανώνοντας μαζί ένα πλάνο για να αποκτήσουμε διέξοδο στα προβλήματά μας. Δεν συμβουλεύει και δεν λέει τι να κάνουμε. Ακούει προσεκτικά, προσπαθεί να βρει τι υπάρχει πίσω από ιστορίες και γεγονότα που φέρνουμε και επιλέγοντας τις ιδανικές τεχνικές, βρίσκει μαζί μας την κατάλληλη λύση, οδηγώντας μας να πάρουμε την ευθύνη για τις επιλογές μας. Σημαντικό στάδιο είναι η μετάβαση από την μαθημένη και αυθόρμητη σκέψη, στην υπεύθυνη σκέψη και στην υλοποίησή της. Σε αυτό το σημείο, νιώθει ο θεραπευόμενος ότι «τρελαίνεται». Ναι, γιατί σκέψεις, βιώματα και εξηγήσεις ανατρέπονται. Όχι γιατί ευθύνεται ο ίδιος, αλλά γιατί έτσι έμαθε. Η αλλαγή της σκέψης είναι θεωρητικά «τρελή», αλλά στην πράξη τόσο μα τόσο λυτρωτική. Η ευθύνη είναι βασικός παράγοντας για να πετύχει η θεραπεία. Η λειτουργία της θεραπείας ξεκινάει από τη λήξη της συνεδρίας, από την ώρα που βγαίνουμε από το γραφείο. Ο στόχος είναι η αυτονόμηση του ατόμου και η μη εξάρτησή του από τον ψυχολόγο.
Ο ψυχολόγος μπορεί να βοηθήσει όταν δεν μπορούμε εμείς να το κάνουμε στον εαυτό μας.
Η ψυχολογία έχει δείξει ότι μπορεί να διαχειριστεί και να θεραπεύσει την κατάθλιψη, το άγχος αλλά και ένα πλήθος από συναισθηματικές και υπαρξιακές δυσκολίες. Ακόμα και άτομα με ιατρικά προβλήματα, έχει διαπιστωθεί ότι μπορούν να θεραπευτούν και να ζήσουν καλύτερα με συνδυασμό φαρμακευτικής και ψυχολογικής θεραπείας. Όταν έρχεται η στιγμή που νιώθουμε ότι μας δυσκολεύουν συγκεκριμένα θέματα και θέλουμε κάπου να μιλήσουμε, στρεφόμαστε σε συγγενείς και φίλους. Εκείνοι μπορεί να μας ακούσουν και να μας συμβουλέψουν αλλά αυτό δεν φτάνει. Είναι άνθρωποι που σίγουρα θέλουν το καλό μας, αλλά είναι συναισθηματικά μπλεγμένοι και μεροληπτούν. Είναι δύσκολο να δουν το θέμα που αντιμετωπίζουμε, αμερόληπτα και αποστασιοποιημένα, ώστε να δώσουν την κατάλληλη λύση. Αξίζει να σημειωθεί ότι θεωρείται αντιδεοντολογικό μέχρι και «επικίνδυνο» στους ψυχολόγους να δίουν εντολές σε συγγενείς, γνωστούς και φίλους για αυτόν ακριβώς το λόγο. Αυτό γιατί, υπάρχει ήδη σχέση μεταξύ των δύο πλευρών που δυσκολεύει και τους δύο να προχωρήσουν ουσιαστικά σε ένα ουσιώδες συμπέρασμα. Ο ψυχολόγος γιατί δεν μπορεί να πει όλη την αλήθεια στον συγγενή-φίλο φοβούμενος μήπως τον στεναχωρήσει και ο συγγενής-φίλος είναι πολύ εύκολο να τον ακυρώσει, επικαλούμενος αυτή τη φιλική σχέση, αν δεν του αρέσει αυτό που θα ακούσει.
Ο Ψυχολόγος στηρίζεται σε αυτήν την αποστασιοποιημένη εικόνα και η σχέση που συνάπτεται μεταξύ ψυχολόγου και θεραπευόμενου είναι καθαρά θεραπευτική. Δεν επιτρέπεται καμία άλλη επαφή ή συνεύρεση με τον θεραπευόμενη, προκειμένου να βελτιωθεί η ψυχική του υγεία. Ο Ψυχολόγος έχει τις ικανότητες και την επαγγελματική εκπαίδευση να βοηθήσει τον θεραπευόμενο όταν εκείνος έχει ανάγκη.
Επίσης:
- Οι ψυχολόγοι έχουν πανεπιστημιακά πτυχία από Ελλάδα και εξωτερικό, με άδεια ασκήσεως επαγγέλματος από τις τοπικές Περιφέρειες. H πιστοποίηση από τον Σύλλογο Ελλήνων Ψυχολόγων, ενισχύει το επιστημονικό τους status.
- Έχουν περάσει ώρες προσωπικής θεραπείας για να μπορέσουν να είναι αποστασιοποιημένοι και να μην μεταφέρουν τα προσωπικά τους θέματα στην θεραπεία.
- Κάνουν συνεχώς μετεκπαιδεύσεις, μαθήματα, συμμετέχουν σε συνέδρια για να μπορέσουν να ανταπεξέλθουν στις απαιτήσεις της δουλειάς και να προσφέρουν τις καλύτερες επιλογές ως προς την αντιμετώπιση των προβλημάτων του θεραπευόμενου.
Επομένως, είναι ώρα να απευθυνθούμε σε ένα ψυχολόγο όταν:
- Θέλουμε να αποτρέψουμε τους στρεσσογόνους παράγοντες της ζωής μας να απειλήσουν την υγεία μας.
- Θέλουμε να χτίσουμε την εμπιστοσύνη σου και την προσαρμοστικότητά μας για να αντιμετωπίσουμε τις επερχόμενες προκλήσεις.
- Θέλουμε να αποκτήσουμε άριστη ψυχική υγεία για να είμαστε καλύτεροι στις προσωπικές και στις επαγγελματικές μας σχέσεις
- Έχουμε διαγνωσθεί εμείς ή ένα μέλος της οικογένειάς μας με ένα σοβαρό πρόβλημα υγείας.
- Νιώθουμε «πεσμένοι» για μεγάλο χρονικό διάστημα και αδυνατούμε να αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα μόνος μας.
Αν σπάσεις ένα πόδι ή ασθενήσεις με πνευμονία, θα τρέξεις στο γιατρό για να σε θεραπεύσει. Υπάρχει η αίσθηση όμως στους ανθρώπους ότι αν αγνοήσουν τα ψυχικά τους προβλήματα, αυτά θα περάσουν μόνα τους ή είναι κάτι για το οποίο πρέπει να ντρέπονται, σημάδια αδυναμίας, καλυμμένα με άλλα συναισθήματα, όπως θυμό ή επιθετικότητα. Αυτός ο τρόπος σκέψης αποτρέπει τους ανθρώπους από την αίτηση βοήθειας από ένα ψυχολόγο. Το άτομο που απευθύνεται σε ψυχολόγο αναγνωρίζοντας ότι δυσκολεύεται, είναι ο υγιής, αυτός που επιμένει να τα κουκουλώνει και να τα καλύπτει, είναι ο «τρελός». Η αίτηση βοήθειας τις περισσότερες φορές, είναι απλά αλλαγή τρόπου σκέψης.
Χαράλαμπος Πίσχος
hapischos@yahoo.gr
twitter: @ha_pischos
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου